Wonen met begeleiding

In een welvarend land als Nederland is het onacceptabel dat mensen geen (t)huis hebben waar zij zich kunnen terugtrekken en zich veilig kunnen voelen. Daarom stelt het kabinet tot en met 2021 een extra financiële impuls van 200 miljoen euro ter beschikking om gemeenten en andere betrokken partijen extra te ondersteunen bij het realiseren van een zo zelfstandig mogelijke woonplek met passende begeleiding als basis voor alle (dreigend) dak- en thuisloze mensen.

Landelijke doelstellingen wonen met begeleiding

In samenwerking met gemeenten en landelijke partijen is een aantal landelijke doelstellingen geformuleerd. De doelstellingen zijn erop gericht om extra woonplekken te creëren voor (dreigend) dak- en thuisloze mensen en de routes naar dakloosheid te doorbreken. Er wordt ingezet op vernieuwing van de opvang, waarbij mensen vanuit een één of tweepersoonskamer worden begeleid naar de volgende stap: een eigen woonruimte en een toekomst met perspectief.

Dit zijn de landelijke doelstellingen voor wonen met begeleiding:

• Gemeenten pakken dak- en thuisloosheid aan op basis van het principe ‘wonen eerst’. De gezamenlijke ambitie is om voor 1 januari 2021 10.000 extra tijdelijke of permanente woonplekken te realiseren met de benodigde (ambulante) begeleiding voor (dreigend) dak- en thuisloze mensen. Gemeenten worden gefaciliteerd om hieraan bij te dragen en aandacht te geven aan o.a. voldoende en adequate ambulante begeleiding, sociale netwerken, inclusie in de wijken en (arbeid)participatie.
• Alle gemeenten hebben voor eind 2021 (aangescherpte) prestatieafspraken gemaakt met woningcorporaties en huurdersorganisaties, over het aantal extra te realiseren woonplekken voor (dreigend) dak- en thuisloze mensen. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met cliëntenorganisaties, zorgaanbieders en andere relevante partijen en sluit aan bij de reeds eerder gestelde ambitie van de Taskforce Wonen en Zorg.

Om (centrum)gemeenten extra te ondersteunen, biedt het kabinet daarnaast het volgende ondersteuningsaanbod aan gemeenten en andere betrokken partijen.

• In opdracht van VWS heeft het Rijksvastgoedbedrijf (hierna: het RVB) drie acties uitgevoerd. Het heeft adviseurs ingezet om gemeenten naar behoefte te adviseren over de transformatie van leegstaand vastgoed tot geschikte woonplekken voor (dreigend) dak- en thuisloze mensen. Hierbij vormt het principe ‘gemengd wonen’ het uitgangspunt. Ten tweede heeft het RVB centrumgemeenten een scan aangeboden van leegstaand publiek vastgoed in de regio, dat eventueel geschikt is voor transformatie. Ten derde ontwikkelde het RVB in dit kader een aantal (model) business cases, die door alle gemeenten in Nederland kunnen worden benut. Deze business cases maken voor gemeenten inzichtelijk wat de (maatschappelijke) kosten en baten zijn van inzet van leegstaand vastgoed. In deze eindrapportage wordt ingegaan op de factoren die meespelen bij de transformatie van vastgoed. Ook worden aanbevelingen gedaan aan onder ander het Rijk en gemeenten.
• Nederland kent al diverse succesvolle initiatieven waarbij overheden, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties de krachten bundelen bij de aanpak van dak- en thuisloosheid. Om dit type samenwerking verder te stimuleren lanceren VWS en BZK het Platform Woonplek, dat specifiek is gericht op het realiseren van extra woonplekken met begeleiding voor (dreigend) dak- en thuisloze mensen middels publiek – private samenwerking. Het platform zal gemeenten ondersteunen bij de ambitie om 10.000 extra woonplekken te realiseren. Doel van het platform is kennisdeling, matchmaking en organiseren van extra (private) middelen.
• De Versnellingskamers Flexwonen kunnen o.a. worden ingezet bij het vinden van geschikte locaties. In de Versnellingskamers Flexwonen wordt de gezamenlijke planvorming bespoedigd om de benodigde samenwerking tussen de betrokken partijen een vliegende start te geven. Er wordt op een gestructureerde wijze toegewerkt naar een haalbaar en gedragen flexwonen concept.
• Binnen het programma Beschermd Thuis bij ZonMw, onderdeel van de Meerjarenagenda Beschermd Wonen en Maatschappelijke Opvang, wordt een Vliegende Brigade Ervaringsdeskundigheid gevormd die gemeenten en zorgaanbieders gevraagd en ongevraagd zal ondersteunen in het handelen vanuit het perspectief van ervaringsdeskundigen en naasten. Daarnaast start binnen dit programma een onderzoek naar hoe draagvlak en –kracht binnen een wijk vergroot kan worden voor het huisvesten van ex dak- en thuisloze mensen.  
• In 2021 organiseert VWS een subsidieronde voor burgerinitiatieven, gericht op o.a. het tegengaan van stigmatisering van dak- en thuisloze mensen en acceptatie “in de wijk”. Deze subsidieronde wordt met een aantal gemeenten en betrokken landelijke (maatschappelijke) organisaties samen voorbereid en uitgezet.
• Het Rijk deelt goede voorbeelden van (vernieuwende) vormen van wonen met begeleiding, die relatief snel realiseerbaar zijn, in de vorm van ‘woningwaaiers’. Goede voorbeelden zijn bijvoorbeeld Onder de pannen, Kamers met aandacht, Humanitas Deventer, Credo Huis, Skills in de Stad en verschillende vormen van Housing First. Bij al deze voorbeelden wordt slim gebruik gemaakt van bestaande woonruimte, o.a. in welzijnsorganisaties, bij burgers en in leegstaand vastgoed.

Klik hier voor de gehele kamerbrief